„Gazeta Chojeńska” numer 35 z dnia 30.08.2011
Prezentujemy tu wybrane teksty z każdego numeru.
Wszystkie artykuły i informacje znajdują się w wydaniu papierowym.

Kronika wypadków königsberskich

sierpień część II

17.08.1786. Zmarł król Fryderyk II. Wiadomość o śmierci władcy dotarła do Königsbergu trzy dni później. Wówczas inspektor (superintendent) Heinsius otrzymał następującą instrukcję: 1. W najbliższą niedzielę 27 sierpnia należy powiadomić o zgonie króla całą wspólnotę. 2. Kazanie ma być oparte na zdaniu z I Księgi Kronik: „To mówi Pan Zastępów: Zabrałem cię z pastwiska, spośród owiec, abyś był władcą nad ludem moim izraelskim. I byłem z tobą wszędzie, dokądkolwiek się udałeś, i wytraciłem przed tobą wszystkich twoich nieprzyjaciół. Dam ci sławę największych ludzi na ziemi. Kiedy wypełnią się twoje dni i będziesz musiał odejść do twoich przodków, wzbudzę twojego potomka po tobie, którym będzie jeden z twoich synów, i utwierdzę jego królowanie”. 3. Przez 6 tygodni codziennie, między godz. 12 a 1 mają bić wszystkie dzwony w mieście. 4. Zakazana jest wszelka, również organowa, muzyka w kościołach.
Właściwe uroczystości pożegnalne odbyły się we wrześniu, ponieważ dopiero 9 września ciało zmarłego władcy złożono do grobu w Poczdamie. We wrześniu także odbyły się uroczystości w Chojnie (ich opis w odcinku wrześniowym).

18.08.1731. Gadatliwa i arogancka kucharka, która miała nieszczęście plotkować na swych państwa - burmistrza i jego ukochaną żonę, spędziła dwa dni w ciemnicy.

19.08.1612. Pochowano synka owczarza Matthiasa Schulza, który urodził się jako monstrum.

19.08.1745. Dostarczono do miasta 300 strzelb, 150 funtów prochu i 4500 kul.

19.08.1680. Mieszkańcy Krzymowa (Hanseberg) zostali ukarani grzywną w wysokości 15 talarów, ponieważ wypasali konie na należącej do Chojny łące Willenwiese (położonej koło wałów obok Reichenfelder Mühle - młyna Garnowo).

20.08.1717. Przyjechali komisarze, którzy na podstawie zarządzenia królewskiego z 14 kwietnia dokonywali klasyfikacji gruntów. Przebywali tu do 20 września.

20.08.1709. Chłopi z Orzechowa (Wrechow), Czachowa (Zachow) i Mętna (Mantel) przypuścili szturm na młyn Mantelsche Mühle, będący własnością miasta i porwali pracujących tam pachołków, aby oddać ich w rekruty.

22.08.1731. W synagodze (stała koło murów miejskich przy Judenstrasse - dziś ul. Szkolna) hałas był wielki jak w karczmie, bo kobiety pobiły się i wymyślały sobie. Najaktywniejsze zamknięto w ciemnicy na 8 dni.

23.08.1715. Po południu padał grad wielkości grochu.

23.08.1604. Pochowano zwłoki znalezionego na ulicy niemowlęcia.

23.08.1683. Z postanowień Rady Miejskiej: miasto musi zakwaterować jeszcze dwie kompanie piechoty.

23.08.1683. Z powodu zagrożenia tureckiego w każdy wtorek odbywać się będą posty, dni pokutne i błagalne nabożeństwa. To postanowienie związane było z oblężeniem Wiednia przez 200-tysięczną armię turecką, dowodzoną przez wezyra Kara Mustafę. Miasta broniło 10 tys. żołnierzy habsburskich. 12 września 1683 wojska polskie i austriackie pod wodzą króla Jana III Sobieskiego wygrały bitwę pod Wiedniem.

24.08.1668. Urodził się w Cedyni Augustin Kehrberg, późniejszy kronikarz Chojny, autor „Historyczno-chronologicznego opisu miasta Königsberg w Nowej Marchii”.

25.08.1712. W budynku poczty zatrzymał się i obiadował Jego Królewska Wysokość król Polski August II Mocny (władca z dynastii Sasów).

26.08.1686. Z protokołów Rady Miejskiej: dotychczas każdy mógł z łąki Willenwiesen do woli kosić trawę, co było powodem wielu kłótni. Rada postanowiła, że obszar wokół wałów (Burgwall) zostanie porządnie uprzątnięty i podzielony na równe części. Ponadto zostanie tu wybudowana obora i zagroda, w której od św. Bartłomieja (24 sierpnia) można będzie zapędzać bydło, by nie spędzać go, jak do tej pory było, na noc do miasta.

27.08.1700. Pochowano Joachima Pritza - pomocnika aptekarza Vulpinusa, który zmarł, bo zjadł za dużo soczewicy.

27.08.1700. Muszkietera, który poszedł spać pijany, rano znaleziono martwego.

28.08.1731. Zatrudniano nowego organistę (Kunstpfeifer). Dał w niedzielę próbny koncert, po którym został przyjęty na urząd muzyka miejskiego.

29.08.1729. Poinformowano mieszczan, że „z Bożego dopustu za nasze grzechy”, Jego Królewska Mość uwikłał się w nową wojnę i już w ciągu najbliższych dni do miasta ściągnie regiment księcia Alberta.

29.08.1729. Tkacz Pfeifer, który musi iść na wojnę, prosi, by w czasie jego nieobecności pozwolono jego córce wykonywać pracę w warsztacie.

29.08.1729. Krewny rajcy - Gasser wniósł skargę na żonę pana Lemckego, że poddaje w wątpliwość pierwszeństwo jego żony i pretenduje do wyższego miejsca w kościele. Spory o „lepsze” miejsce w ławkach często konfliktowały zacne chojeńskie rodziny. Ambitne majstrowe i żony urzędników wykłócały się o ławki, a gdy same nie dawały rady, podpuszczały swych mężów i ostatecznie spory o pierwszeństwo musiała rozstrzygać Rada Miejska.

30.08.1681. Z postanowień Rady Miejskiej: Ponieważ w sąsiedztwie grasuje zaraza, obywatele miasta powinni sumiennie pełnić służbę wartowniczą i nie wpuszczać do miasta obcych. Nie powinni zachowywać się tak, jak to często czynią, czyli wysyłać w zastępstwie dzieci lub młodzież. Rada nakazała też zamurowanie dziur w murze przy Bramie Barnkowskiej.

31.08.1707. Pochodzący z Angermünde złodziej złapany został na drobnej kradzieży na targu, za co musiał stać cały dzień w żelaznej obręczy na szyi.

W sierpniu 1704 roku rozpoczęto brukowanie ulic. Brukarza ściągnięto aż z Berlina. W Chojnie pracował przez kilka tygodni w roku przez 10 lat. Rynek został wyrównany i wybrukowany już w 1714.

W sierpniu 1721 kat miejski skarżył się, że na ulicach leży wiele padliny, zdechłych psów i kotów, których rozkładające się ciała powodują trudny do wytrzymania smród. Kat ma także zastrzeżenia do postępowania farbiarza, z którego „inicjatywy” ulice otrzymały nowe barwy, bo po prostu wylewał na nie resztki rozpuszczonych w wodzie barwników.

W 1729 r. Rada Miejska przypomniała, że drukarzowi Strantzowi nie wolno niczego drukować, póki nie zostanie to ocenzurowane przez inspektora. W tym samym roku dostarczono do miasta dwa egzemplarze „Berliner Intelligenzettel” - urzędowego dziennika dla miast.

W sierpniu 1736 kantor Woldermann z okazji wybudowania organów przez mistrza Joachima Wagnera napisał rozprawę „De musica sacra veteris et novi Testamenti”, za co został nagrodzony 8 talarami przez magistrat i kościół.
W tym samym czasie zobowiązano Radę Miejska do wyasygnowania 58 talarów i 6 groszy na posąg Fryderyka Wilhelma (zwanego Wielkim Elektorem), który wzniesiono w Rathenow w latach 1736-1738. Wykonał go Johann Georg Glume (autor posągu Flory na pl. Orła Białego w Szczecinie) na podstawie projektu Barthloméa Damarta.

W sierpniu 1739 r. wydano koncesję na drugą aptekę w mieście. (cdn.)
Joanna A. Kościelna


Główne źródła: Augustin Kehrberg „Erläuterter historisch-chronologischer Abriss der Stadt Königsberg in der Neumark” - „Historyczno-chronologiczny opis miasta Königsberg w Nowej Marchii - wydanie poprawione” (Berlin 1724), H. Bütow „Die königsberger Glocken” (Die Neumark, zeszyt XII, Landsberg a. W. 1937), P. Schwartz „Aus den Ratsprotokollen der Stadt Königsberg, Die Neumark” - „Z protokołów Rady Miejskiej Königsbergu w Nowej Marchii” (Die Neumark. Jahrbuch des Vereins für Geschichte der Neumark, zeszyt XI, Landsberg a. W. 1936), P. Schwartz „Aus den Ratsprotokollen der Stadt Königsberg, Die Neumark” - „Z protokołów Rady Miejskiej Königsbergu w Nowej Marchii” (Schriften des Vereins für Geschichte Neumark, zeszyt I, Landsberg a. W. 1893), P. Schwartz „Ein Glockenguss im Jahre 1712” (Die Neumark, zeszyt VI, Landsberg a. W. 1929), P. Schwartz „Fürstenbesuch in Königsberg” (Die Neumark, zeszyt IX, Landsberg a. W. 1932), Ch. Clark „Prusy. Powstanie i upadek 1600-1947” (W-wa 2009)

do góry