Transodra Online
Znajdziesz nas na Facebooku
„Gazeta Chojeńska” numer 08 z dnia 21.02.2012

Prezentujemy tu wybrane teksty z każdego numeru.
Wszystkie artykuły i informacje znajdują się w wydaniu papierowym.
Dolna Odra - walka o życie
6. Gryfiński Festiwal Miejsc i Podróży „Włóczykij”
Trochę się martwię
Mniej prezesów w sądach
Jakubowymi szlakami przez nasz powiat
Kronika wypadków königsberskich
Gorzów blisko Chojny
Były leśniczy oskarża nadleśnictwo
Walą po garach
Nagrodzeni w Myśliborzu
Dzieci dzieciom
Sport

Kronika wypadków königsberskich

LUTY część II

17.02.1598. Mieszkający od lat w Chojnie i mający opinię człowieka spokojnego i godnego kuśnierz Peter Wegener (Ślązak) podciął gardło swej 10-letniej córeczce Esther. Dziecko pochowano 20.02.1598 r., a wyrodny ojciec po 14 dniach od morderstwa został skazany na tortury, był szarpany rozżarzonymi szczypcami, a potem ścięty na Galgenbergu (na wzgórzu z dzisiejszym Szwedzkim Kopcem przy ul. Szczecińskiej). Sprawa była głośna w całej Brandenburgii, została opisana w Rocznikach (Annales) Andreasa Angelusa - kronikarza Brandenburgii. W najstarszej księdze metrykalnej Chojny znajduje się zapis o pogrzebie małej Esther i podany jest powód jej śmierci.

17.02.1745. Z powodu nadciągającego od granicy z Polską niebezpieczeństwa, czyli zbliżania się wojsk rosyjskich, powołano milicję miejską.

18.02.1700. Wprowadzono w Brandenburgii kalendarz gregoriański. 18 lutego dodano 11 dni, tak, że zaczął się marzec. Decyzja zapadła na sejmie Rzeszy (Reichstag) w Ratyzbonie (Regensburg) pod koniec 1699 roku. Reforma kalendarza miała miejsce już w 1582 r. na zlecenie papieża Grzegorza XIII (stąd nazwa). Papież, nakazując reformę, nawiązywał do tradycji rzymskiej, gdy kalendarzem opiekował się najwyższy kapłan (Pontifex Maximus). W roku 45 p.n.e. Juliusz Cezar jako najwyższy kapłan nakazał reformę kalendarza, który od jego imienia nazwano juliańskim. Polska był jednym z pierwszych krajów, które przyjęły i wprowadziły nowy kalendarz gregoriański: 15.10.1582 r.

25.02.1713. Zmarł król Fryderyk I. Nabożeństwo żałobne odbyło się 8 marca w kościele Mariackim. Ołtarz, ambona i ławy Rady Miejskiej przyobleczono w czarne płótna. Codziennie aż do dnia pogrzebu, który odbył się dopiero 1 maja, między godziną 12 a 1 po południu biły wszystkie dzwony w mieście.

22.02.1631. Zmarł łaziebnik, któremu - jak pisze Augustin Kehrberg - najprawdopodobniej wrogi żołnierz odrąbał rękę.

23.02.1681. Landreuter przywiózł do miasta rozkaz elektora, mówiący, iż miasto pod karą 50 talarów ma naprawić mury miejskie i zwłaszcza zadbać o cmentarze - tak, by nie wchodziły na nie świnie i bydło, niszczące groby. Landreuter był to urzędnik rejencji, któremu podlegał obszar zwany Beritt, pokrywający się na ogół z granicami powiatu (Kreis). Dom Landreutera stał w części Chojny zwanej Kietz, czyli przy późniejszym Wilhelmplatz (obok klasztoru).
23.02.1685. Wezwani przed radę mieszkańcy Barnkowa (wsi będącej własnością Chojny) musieli się zobowiązać, że po diakona głoszącego w ich kościele będą wysyłać wóz i odwiozą go też z powrotem do miasta. Przyjmując to zobowiązanie, barnkowscy chłopi zastrzegli, że nie jest to jednak ich obowiązek, a grzeczność.

23.02.1699. Rada otrzymała pismo z rejencji, nakazujące jej przyjęcie na wakujące po śmierci senatora Wittscheibe miejsce w radzie aptekarza Vulpiusa (jako senatora zwykłego, a nie senatora supernumerariusa). Pismo to nie kończyło jednak sporu, który od kilku miesięcy rozpalał miasto, bo o ten urząd starał się też pisarz miejski (Stadtschreiber) Georg Caspar Schede, który odwołał się do samego elektora. O przebiegu sporu będziemy jeszcze pisać.

24.02.1711. Błoto przed diakonią (Diakonathaus) jest tak głębokie, że diakon Zimmermann prosi, aby ktoś wreszcie położył belki i deski, po których będzie mógł dojść do kościoła.

26.02.1615. Pochowano położną Annę Sigmund, lat 67, która pomogła ponad 500 dzieciom szczęśliwie przyjść na świat. Położne, którymi zostawały na ogół starsze, doświadczone kobiety, miały status niższych urzędników miejskich. Szanowano je bardzo i nazywano Stadtgrossmütter, czyli miejskimi babciami.

26.02.1680. Pewien mieszczanin, u którego zakwaterowano żołnierzy (a w mieście kwaterowały dwie kompanie wojska), wniósł żałosną skargę do rady, że został tak bardzo znieważony przez żołnierzy, iż… nie może siedzieć.

28.02.1813. Urodził się w Chojnie (Königsberg in der Neumark) Herrmann Gerson. Był pierwszym niemieckim dyktatorem mody, projektantem strojów i właścicielem największego sklepu z konfekcją Berlinie. Jego ojcem był chojeński kupiec Levin Gerson. Jeszcze pod rodowym nazwiskiem Hirsch Gerson Levin przeniósł się do Berlina, tu został współzałożycielem i współwłaścicielem firmy Geschäfts Wald & Gerson, która oferowała haftowane tkaniny, tiule, koronki, zasłony. W 1839 r. wykupił firmę i rozpoczął z wielkim rozmachem samodzielną działalność. Dochody pozwoliły na zakup domu przy Werderschen Markt 5, w którym powstało wielkie centrum konfekcyjne i sklep. Konfektionshaus Gerson uważany jest za pierwszy dom towarowy w Berlinie. Sklep miał markę światową: robiły tu zakupy osobiście lub przez pośredników cesarzowe i królowe. Sam Gerson został dostawcą dworów królewskich i cesarskich: Prus (potem Cesarstwa Niemieckiego), Rosji, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Norwegii. Miarą jego znaczenia w świecie mody jest to, że jemu właśnie powierzono wykonanie płaszcza koronacyjnego króla Wilhelma I. Gerson zmarł 6 grudnia 1861 r., został pochowany na cmentarzu żydowskim w Berlinie. Po jego śmierci firma w dalszym ciągu świetnie prosperowała, zatrudniała 240 specjalistów, ponad 1500 osób pracowało w należących do niej sklepach, a 30 mln marek rocznego obrotu w 1894 r. dało jej miejsce wśród największych przedsiębiorstw Niemiec. Bywanie i kupowanie w Kaiser-Bazar (pod taką nazwą Kaufhaus Gerson po przebudowie w 1890 roku był powszechnie znany) należało do „obowiązków” berlińskiej socjety i licznie przybywających do miasta turystów. W 1936 r. majątek potomków Herrmanna Gersona poddano „aryzacji”, co oznaczało zagrabienie go przez państwo. W czasie II wojny budynki Kaiser-Bazar zostały zniszczone, a obecnie na ich miejscu znajduje się czterogwiazdkowy kompleks hotelowy. Gerson wydawał czasopismo poświęcone modzie: „H. Gerson´s Modezeitung. Zeitschrift für Mode und Industrie, Kunst und Literatur”.
Biogram Gersona na podstawie Wikipedii i podanej tam literatury oraz: Nora Fiege „Berliner Mode und Konfektion in den 1920er Jahren: Neue Kleider für Neue Frauen?“, GRIN Verlag 2009, s. 9.

Joanna A. Kościelna

do góry
2020 ©  Gazeta Chojeńska